Zakony rycerskie w północno-zachodniej Polsce
Na ziemiach dzisiejszej Polski działały trzy duże zakony rycerskie: Krzyżacy, Templariusze i Joannici. Najlepiej znana jest historia Krzyżaków, których działalność zaważyła na politycznym kształcie tej części Europy, a bezpośrednio również na losach naszego państwa. Pozostałe dwa zakony nie tworzyły własnych państw w tej części Europy, zakonnicy współpracowali z władcami i zazwyczaj byli ich lennikami.
Templariusze trafili na ziemie polskie w 1155 roku sprowadzeni na ziemię sandomierską. Również Henryk Brodaty sprowadził Templariuszy na Dolny Śląsk w początkach XIII wieku. Dość dużo komandorii powstało na pograniczu księstwa szczecińskiego i Nowej Marchii. Templariusze nie budowali tu zamków, na siedzibę komturii wybierali tereny wiejskie. Budowali umocnione dwory a obok folwarki i kaplice. Całość lokowali na terenach trudno dostępnych, na wzgórzach lub enklawach otoczonych bagnami. Tak było na przykład w Chwarszczanach. Książę wielkopolski Władysław Odonic nadał Chwarszczany Templariuszom w 1232 roku wraz z ogromną połacią ziemi ok. 160 kilometrów kwadratowych. Dwór folwark otoczony był bagnistymi terenami, trudnymi do przebycia, a więc miał naturalne walory obronne. W 1280 roku konsekrowano murowaną kaplicę, którą możemy podziwiać do dzisiaj. Po rozwiązaniu zakonu Templariuszy ich majątek przejęli Joannici na podstawie układu z Cremmen. W XVI wieku margrabia Jan Kostrzyński przeniósł Joannitów do Świdwina, a majątek chwarszczański został domeną marchii.
Podobny los spotkał komturię Templariuszy w Rurce na Pomorzu Zachodnim (https://discover.pl/rurka-kaplica-i-komandoria-templariuszy-i-joannitow/), powstałą w 1262 roku. Majątek przejęli później Joannici, a w 1273 roku miał miejsce napad mieszkańców Chojny, wtedy w Nowej Marchii. Po splądrowaniu komturii Joannici przenieśli się nieco dalej, do Swobnicy, gdzie zbudowali zamek. Z obydwu komandorii przetrwały tylko kaplice: W Chwarszczanach gotycka i w Rurce romańska.
Kiedy Joannici przejęli część majątków Templariuszy, to na styku Nowej Marchii, Pomorza i Marchii Brandenburskiej było zagęszczenie komandorii. W sposób naturalny zaczęły one organizować się pod wspólnym przywództwem w Baliwat Brandenburgii. Początkowo pod nieformalnym patronatem margrabiego Brandenburgii, pod koniec XIV wieku ten patronat przyjął bardziej formalny kształt. Joannici, w przeciwieństwie do Templariuszy, zbudowali kilka zamków. Najbardziej znane dzisiaj to zamek w Łagowie, ruiny zamków w Swobnicy i Słońsku. Było jeszcze kilka zamków użytkowanych czasowo przez Joannitów, jak na przykład zamek w Świebodzinie, Świdwinie i Pęzinie. Z zamku w Świebodzinie pozostało niewiele, ale pozostałe zamki są w dobrym stanie.
